19 eylül ne demek?

Olaylar

1575 - Padişah III. Murat'ın görevlendirdiği Müneccimbaşı Takiyüddin Efendi'nin öncülüğünde kurulan İstanbul Rasathanesi açıldı. Rasathane, devrin Şeyhülislamı tarafından 1580'de yıktırıldı. Araştırmacılar, rasathanenin Galatasaray Lisesi civarında kurulduğunu tahmin ediyorlar.
1893 - Yeni Zelanda Kolonisi, kadınlara oy hakkı tanıyan ilk ulus oldu. Bu atılımın öncüsü, 1866'da "Kadın Hareketi"ni başlatan Kate Sheppard idi.
1921 - TBMM, Mustafa Kemal Paşa'ya, "Mareşal" rütbesi ile "Gazi" unvanı verdi.
1935 - Almanya'da, Yahudilerin kamu sektöründe çalışması yasaklandı.
1941 - II. Dünya Savaşı'nda Alman Kuvvetleri, Kiev'i işgal etti.
1944 - Finlandiya ile Sovyetler Birliği ateşkes imzaladı.
1951 - Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), Türkiye ve Yunanistan'a örgüte katılma çağrısı yaptı.
1955 - Arjantin Cumhurbaşkanı Juan Peron, askerî darbeyle devrildi ve Paraguay'a sürüldü.
1976 - THY'nin İstanbul-Antalya seferi ile 452 sefer sayılı uçuşunu gerçekleştiren "Antalya" adlı uçağı, Isparta yakınlarında "alçalma hatası" nedeniyle Toros Dağları'na çarptı: 8'i personel 154 kişi öldü.
1979 - TMMOB tarafından, 54 ilde 736 iş yerinde 100 binden fazla mühendis ve mimarın katılımıyla gerçekleştirilen büyük bir iş bırakma eylemi gerçekleştirildi.
1980 - 14 Eylül 1980'de fraksiyon ayrılığı sebebiyle İGD'li (İlerici Gençler Derneği) Erdoğan Polat'ı öldüren, kaçmaya çalışırken güvenlik güçleriyle çatışan (Yüzbaşı Bülent Angın öldürüldü.) sol görüşlü militan Serdar Soyergin, ölüm cezasına çarptırıldı.
1982 - İsveç'te seçimleri Sosyal Demokratlar kazandı; Olof Palme Başbakan oldu.
1985 - Meksika'nın başkenti Meksiko'da meydana gelen 8,1 büyüklüğündeki depremde, 10000 ila 40000 kişi hayatını kaybetti.
1987 - 10. Akdeniz Oyunları'nda, Türk Serbest Güreş Millî Takımı, 6 altın ve 1 gümüş madalya ile takım halinde şampiyon oldu.
1994 - Emlak Bankası Genel Müdürü Engin Civan'ın vurulmasıyla ortaya çıkan ve "Civangate" olarak adlandırılan skandal meydana geldi.
2002 - Tel Aviv'de bir otobüse düzenlenen intihar saldırısında 5 kişi öldü. Saldırının ardından İsrail tankları, yeniden Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın Ramallah'taki Karargah'ına girdi.

Doğumlar

86 - Antoninus Pius, Roma İmparatoru (ö. 161)
866
- Aleksandros, Bizans İmparatoru (ö. 913)
- VI. Leon, Bizans İmparatoru (ö. 912)
1551 - III. Henri, Fransa Kralı (ö. 1589)
1560 - Thomas Cavendish, İngiliz korsan ve kâşif (ö. 1592)
1754 - Pavel Dmitriyeviç Tsitsianov, Rus general (ö. 1806)
1802 - Lajos Kossuth, Macar siyasetçi (ö. 1894)
1867 - Arthur Rackham, İngiliz kitap ressamı (ö. 1939)
1898 - Giuseppe Saragat, İtalyan sosyalist politikacı (ö. 1988)
1907 - Lewis F. Powell Jr., Amerikalı avukat ve hukukçu (ö. 1998)
1908
- Robert Lecourt, Fransız siyasetçi ve hukukçu (ö. 2004)
- Mika Waltari, Finlandiyalı yazar (ö. 1979)
1909 - Ferry Porsche, Avusturyalı otomobil üreticisi (ö. 1998)
1911 - William Golding, İngiliz yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1993)
1913 - Frances Farmer, Amerikalı oyuncu (ö. 1970)
1921
- Paulo Freire, Brezilyalı eğitimci (ö. 1997)
- Conway Berners-Lee, İngiliz matematikçi ve bilgisayar mühendisi (ö. 2019)
1922 - Emil Zátopek, Çek atlet (ö. 2000)
1923 - Hanzade Sultan, Osmanlı hanedanı üyesi (Osmanlı Padişahı Sultan Vahdettin ve Halife Abdülmecit Efendi’nin torunu) (ö. 1988)
1926
- Masatoshi Koshiba, Japon fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2020)
- James Lipton, Amerikalı yazar, besteci, aktör ve televizyon sunucusu (ö. 2020)
1927
- Harold Brown, Amerikalı nükleer fizikçi (ö. 2019)
- Rosemary Harris, İngiliz oyuncu
1928 - Adam West, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
1930 - Muhal Richard Abrams, Amerikalı klarnetçi, grup lideri, besteci ve caz piyanisti (ö. 2017)
1932 - Mike Royko, Amerikalı gazeteci (ö. 1997)
1933
- Behiye Aksoy, Türk ses sanatçısı (ö. 2015)
- Gilles Archambault, Kanadalı roman yazarı
1936 - Al Oerter, Amerikalı disk atıcısı (ö. 2007)
1938
- Alpay Koçaklı, Türk futbolcu
- Jacob Bruun Larsen, Danimarkalı futbolcu
1941
- Cass Elliot, Amerikalı şarkıcı (ö. 1974)
- Mariangela Melato, İtalyan oyuncu (ö. 2013)
1944 - İsmet Özel, Türk şair, yazar ve düşünür
1947 - Tanith Lee, İngiliz çizgi roman, bilimkurgu ve hikâye yazarı (ö. 2015)
1948 - Jeremy Irons, İngiliz oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1952 - Nile Rodgers, Amerikalı müzisyen, yapımcı, besteci, aranjör ve gitarcı
1963
- Jarvis Cocker, İngiliz müzisyen ve sunucu
- David Seaman, Eski İngiliz millî kaleci
1965 - Şükriye Tutkun, Türk halk müziği sanatçısı
1967 - Aleksandr Karelin, Emekli Rus Grekoromen güreşçi
1969 - Alkinoos İoannidis, Kıbrıslı Rum şarkı yazarı ve şarkıcı
1970 - Antoine Hey, Alman futbolcu ve teknik direktör
1971 - Sanaa Lathan, Amerikalı oyuncu
1974 - Jimmy Fallon, Amerikalı oyuncu ve müzisyen
1976 - Alison Sweeney, Amerikalı oyuncu
1977 - Tommaso Rocchi, İtalyan millî futbolcu
1978 - Mehmet Perinçek, Türk yazar ve araştırma görevlisi
1980 - Ayşe Tezel, Türk asıllı Britanyalı oyuncu
1982 - Eduardo Carvalho, Portekizli futbolcu
1984
- Ali Ersan Duru, Türk oyuncu
- Eva Marie, Amerikalı aktris, fitness mankeni ve profesyonel güreşçi
- Ángel Reyna, Meksikalı futbolcu
1985 - Song Joong-ki, Güney Koreli oyuncu
1986 - Sally Pearson, Avustralyalı atlet
1989 - Tyreke Evans, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1990
- Josuha Guilavogui, Fransız futbolcu
- Kieran Trippier, İngiliz millî futbolcu
1991 - Waris Majeed, Ganalı futbolcu
1992 - Diego Antonio Reyes, Meksikalı millî futbolcu
1993 - Tatsuki Nara, Japon futbolcu
1994 - Luka Krajnc, Slovenyalı milli futbolcu
1995 - Wato Kuaté, Portekizli futbolcu
1996 - Umut Bozok, Türk futbolcu
1997 - Konrad Michalak, Polonyalı milli futbolcu

Ölümler

961 - Helena Lekapene, VII. Konstantinos'un eşi, I. Romanos ile Theodora çiftinin kızı (d. 910)
1339 - Go-Daigo, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 96. imparatoru (d. 1288)
1710 - Ole Rømer, Danimarkalı astronom (d. 1644)
1761 - Peter Van Musschenbroek, Hollandalı bilim insanı (d. 1692)
1812 - Mayer Amschel Rothschild, Yahudi girişimci, iş insanı ve Rothschild Hanedanlığı'nın kurucusu (d. 1744)
1843 - Gaspard-Gustave Coriolis, Fransız matematikçi, mekanik mühendis ve bilim insanı (d. 1792)
1881 - James A. Garfield, ABD'nin 20. Başkanı (d. 1831)
1902 - Masaoka Shiki, Japon şair, yazar ve edebiyat eleştirmeni (d. 1867)
1952 - C. H. Douglas, İngiliz mühendis (d. 1879)
1960 - Zakar Tarver, Ermeni asıllı Türk siyasetçi ve radyolog hekim (Yassıada'da hapiste) d. 1893)
1968 - Chester Carlson, Amerikalı fizikçi ve mucit (d. 1906)
1985 - Italo Calvino, İtalyan yazar (d. 1923)
1985 - Sabri Altınel, Türk şair (d. 1925)
1987 - Einar Gerhardsen, Norveçli politikacı (d. 1897)
2002 - Robert Guéï, Fildişi Sahilli asker ve siyasetçi (d. 1941)
2003 - Dursun Akçam, Türk öykücü ve romancı (d. 1930)
2004 - Eddie Adams, Amerikalı fotoğrafçı ve foto muhabiri (d. 1933)
2011 - George Cadle Price, Belizeli siyasetçi (d. 1919)
2011 - Taylan Taylancı, Türk basketbolcu (d. 1983)
2013 - Hiroshi Yamauchi, Japon iş insanı (d. 1927)
2013 - Saye Zerbo, Yukarı Voltalı (günümüzde Burkina Fasolu) asker ve siyasetçi (d. 1932)
2015 - Jackie Collins, İngiliz roman yazarı (d. 1937)
2015 - Marcin Wrona, Polonyalı senarist ve yönetmen (d. 1973)
2016 - Fehmi Sağınoğlu, Türk millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1937)
2017 - Bernie Casey, Amerikalı oyuncu, şair ve eski Amerikan futbolu oyuncusu (d. 1939)
2017 - Leonid Kharitonov, Rus Sovyet bass-bariton sese sahip opera ses sanatçısı (d. 1933)
2017 - Jake LaMotta, Amerikalı emekli profesyonel boksör, komedyen ve oyuncu (d. 1921)
2017 - José Salcedo, İspanyol film editörü (d. 1949)
2017 - David Shepherd, İngiliz sanatçı ve ressam (d. 1931)
2018 - Jon Burge, Amerikalı eski polis şefi (d. 1947)
2018 - Kondapalli Koteswaramma, Hint komünist devrimci siyasetçi lider, feminist ve yazar (d. 1918)
2018 - Győző Kulcsár, Macar eskrimci (d. 1940)
2018 - Marilyn Lloyd, Amerikalı iş insanı ve siyasetçi (d. 1929)
2018 - Ferdi Merter, Türk tiyatro, sinema oyuncusu, yazar ve yönetmen (d. 1939)
2018 - Arthur Mitchell, Amerikalı dansçı ve koreograf (d. 1934)
2018 - Denis Norden, İngiliz mizah yazarı ve televizyon sunucusu (d. 1922)
2018 - Kamil Ratip, Mısırlı oyuncu (d. 1926)
2019 - Zeynel Abidin Bin Ali, Tunuslu siyasetçi (d. 1936)
2019 - Irina Bogacheva, Sovyet-Rus opera sanatçısı ve akademisyen (d. 1939)
2019 - Charles Gérard, Fransız oyuncu, senarist ve film yönetmeni (d. 1922)
2019 - Sandie Jones, İrlandalı şarkıcı (d. 1951)
2020 - David Somerville Cook, İngiltere doğumlu avukat ve politikacı (d. 1944)
2020 - Lee Kerslake, İngiliz müzisyen ve söz yazarı (d. 1947)
2020 - John Turner, Kanadalı avukat ve politikacı (d. 1929)